Ondersteun de Vermaning adopteer een poer

De Zuidervermaning staat op instorten.
Link naar filmpje adopteer een poer

Wilt u ons helpen dit monument te redden? De voormalige doopsgezinde schuilkerk Zuidervermaning in Westzaan is een prachtig houten rijksmonument, dat dreigt in te storten omdat de fundering verrot is. De kosten van het funderingsherstel zijn zo hoog, dat dit
niet geheel gefinancierd kan worden uit subsidies en exploitatie. Daarom wordt uw hulp gevraagd om te voorkomen dat deze kerk voor de Zaanstreek verloren gaat.

WAT IS ER AAN DE HAND?

De Zuidervermaning is gebouwd in 1731, geheel uit hout opgetrokken en steunt op 49 stenen poeren. Poeren zijn taps toelopende stenen constructies, die op regel­matige afstand de muren en vloerconstructie va n een houten gebouw in veengebied ondersteunen. De poeren staan op houten balken, waaronder weer een veelvoud aan houten paaltjes is van circa zes meter lang. Die lengte achtte men destijds voor
de toenmalige·grondomstandigheden voldoende om het gebouw te dragen.

Een paar jaar terug ontdekte de Monumentenwacht, die ieder jaar onze kerk­gebouwen inspecteert, dat de houten constructie die de poeren draagt grotendeels verrot is. Als hier niets aan wordt gedaan vallen op termijn de poeren onder het gebouw weg en zakt het monumentale kerkgebouw in elkaar. De fundering onder het gebouw moet daarom totaal vernieuwd worden.
Onder het kerkgebouw komt een betonconstructie op betonnen palen van voldoende lengte om de eerste stabiele grondlaag onder de kerk te bereiken.
Op deze betonconstructie worden de poeren geplaatst, waarna het beton wordt afgedekt met aarde, gras en schelpen, zodat er na het herstel niets meer va n te zien is. Door deze methode te kiezen staat de Zuidervermaning straks weer uitermate stevig op haar plaats.

GESCHIEDENIS VAN DE ZUIDERVERMANING

De huidige Zuidervermaning werd in slechts zeven maanden gebouwd en was gereed in oktober 1731. Het lijkt op een boerenschuur.en dat was ook de bedoeling; na de reformatie [1580] was het alleen aan gereformeerden voorbehouden een zichtbaar godshuis te hebben. De doopsgezinden hielden hun bijeenkomsten om die reden in zogenoemde schuilkerken, die leken op een schuur of woning. Naar de leraar of vermaner werd hun vergaderplaats een vermaanhuis of vermaning genoemd.

In 1979 werd de Zuidervermaning overgedragen aan de Stichting Oude Hollandse Kerken, die zich inzet voor het behoud van monumentale kerkgebouwen in Noord­ en Zuid-Holland. Het oorspronkelijke kerkgebouw is nog steeds, compleet met wit zand op de houten vloer, te bewonderen. Het bezit een prachtig interieur met onder andere een originele Zaanse Smuiger in de kerkenraadskamer.

De plaatselijke commissie Zuidervermaning, bestaande uit enthousiaste vrijwilligers, beheert en exploiteert het kerkgebouw. Naast concerten, huwelijksvoltrekkingen en rouwplechtigheden kan het gebouw ook gehuurd word en voor recepties en bijeen­komsten. De opbrengsten worden gebruikt voor onderhoud van dit kostbare erfgoed.

CROWDFUNDING VOOR DE ZUIDERVERMANING

Om de Zuidervermaning te redden zet de Stichting Oude Hollandse Kerken zich, samen met Stadsherstel, in voor het werven van fondsen en subsidies. Maar omdat er dan nog een stevig tekort is organiseert de plaatselijke commissie een crowd­ tunding met een streefbedrag van € 50.000. Als dit streefbedrag wordt gehaald heeft het Prins Bernard Cultuurfonds toegezegd dit bedrag te verdubbelen.

zie palenplan/ poeren


HOE KUNT U HELPEN?

1.U organiseert binnen uw familie, vriendenclub, bedrijf,serviceclub of winkeliersvereniging om maar een paar voorbeelden te noemen] een geldinzameling ten behoeve van het funderingsherstel . U kunt zo zelfs gezamenlijk één of meerdere poeren adopteren.

2.U stort uw bijdrage rechtstreeks op onze bankrekening: 

NL 69 RABO 037 010 7454 

t.n.v.  Stichting Oude Hollandse
Kerken onder vermelding van ‘adopteer een poer’.
Als u vervolgens per e-mail info@adopteereenpoer.nl uw naam en adres doorgeeft kunnen we u op de hoogte houden van de vorderingen.

3.U gaat naar de website www.adopteereenpoer.nl vult uw gegevens in en stort uw bijdrage via iDEAL.
Wilt u met ons overleggen over een door u te organiseren actie om deze crowdfunding te doen slagen of wilt u op een andere manier bijdragen, dan kunt u ons bereiken via e-mail: info@adopteereenpoer.nl

Meer informatie over de Zuidervermaning: www.zuidervermaning.nl
Meer weten over deze crowdfunding: www.adopteereenpoer.nl
Voor dit funderingsherstel werkt Stichting Oude Hollandse Kerken samen met Stadsherstel
zie boor meer informatie

Is de fundering van de Zuidervermaning echt zo slecht?

20 januari 2018
De schuurkerk is echt een plaatje. Oké, hier en daar kan hij wel een likje verf gebruiken maar de bezoeker zal verder niets opmerken. Eenmaal binnen waan je je in vervlogen tijden in de prachtige kerkenraadskamer met drie eeuwen oude verflagen en de grote zaal. Er lijkt helemaal niks aan de hand te zijn. Maar niets is minder waar want dit gebouw staat echt op instorten.

VERROTTE FUNDERING

Gelukkig wordt de kerk beter in de gaten gehouden dan door de nietsvermoedende bezoeker. Elk jaar inspecteren Monumentenwachters van Noord-Holland de kerk. Zij zagen in 2014 wat vreemds aan de poeren (gemetselde steunen) waar de kerk op rust. Ze leken verzakt en sommige poeren scheurden. De inspecteurs raadden een funderingsonderzoek aan. En zo geschiedde. Het funderingsonderzoek vond plaats op 2 juli 2014. En wat wij zagen was wel even schrikken. Verpulverd metselwerk en alleen maar verrot hout. Dat is waarschijnlijk gekomen doordat het grondwater vaak laag geweest is waardoor het hout droog kwam te staan en kon rotten. De fundering is zo slecht dat geheel vernieuwen de enige optie is.

DE RESTAURATIE VAN DE FUNDERING

De nieuwe betonnen constructie onder het pand zal straks worden gesteund door 47 betonnen palen in de grond van 19 meter lengte. De lange palen kunnen natuurlijk niet in een stuk de grond in, ze worden samengesteld uit kleine stukjes paal die één voor de een de grond in gebracht worden en aan elkaar gemaakt.

DE GESCHIEDENIS VAN FUNDEREN IN EEN VEENGEBIED

De Zuidervermaning staat in een veenweidegebied. Oorspronkelijk waren alle houten gebouwen in veengebieden gefundeerd op balken die onder de volle lengte van de muren doorliepen. Een houten gebouw, met riet gedekt, gaf weinig belasting op de ondergrond waardoor de verzakking minimaal was. Alleen de hoekstijlen waar meer gewicht op stond rustten op ingegraven palen.

Toen in de elfde tot de dertiende eeuw de overgang plaats vond van houten naar stenen gebouwen werden betere funderingen noodzakelijk. De eerste vorm was: een fundering op poeren (fig. 102). Poeren zijn taps toelopende stenen constructies die op regelmatige afstand de muren ondersteunen. Onder de poeren werd een vierkant van houten balken aangebracht. De ruimte daartussen werd opgevuld met korte houten paaltjes, zogenaamde slieten. Later werden de poeren vervangen door doorlopende muren, de zogenaamde langsmuren (fig. 103).

Deze langsmuren werden op hun beurt ondersteund door twee zware funderingsplanken (fig. 192). Daaronder had men steeds op gelijkmatige afstand koppels van funderingspalen geheid. De palen die men gebruikte hadden een ongecontroleerde afmeting en een lengte van plm. 1,5 meter. Deze palen stonden nog niet op een draagkrachtige zandlaag maar de weerstand van de grond hield de paaltjes op hun plaats. Het grote aantal paaltjes zorgde voor voldoende weerstand om stenen gebouwen te kunnen dragen.

Naderhand kwam op deze palen eerst een dwarsbalk (de zogenaamde kesp) (fig. 193) om het uitwijken van de palen te voorkomen.[2] Een bijkomend voordeel was dat het verzakken minder ongelijkmatig verliep door een betere gewichtsverdeling.[3] Deze funderingsvormen zijn vele eeuwen in zwang gebleven. Waarschijnlijk in het landelijk gebied zoals Westzaan langer dan in verstedelijkt gebied zoals Amsterdam waar men de fundering voortdurend probeerde te verbeteren.

Bezoeken: 11